์ปดํจํฐ๋น์ ๊ณผ AI ๋ถ์ผ๋ ๋ค์ํ task์ ๋ํ ๋ ผ๋ฌธ๊ณผ ์ฝ๋๋ค์ด ๊ณต๊ฐ๋์ด ์๊ธฐ์ ๋ฅ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ํฐ ์ด๋ ค์์ด ์๋ค. ํ์ง๋ง ๋ฌธ์ ๋ ์๋ง์ ๋ฅ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ์ค์ ์ด๋ค ๊ฒ์ ์ฌ์ฉํด์ผ ํ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฌผ๋ก ์ต์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ง๊ฒ ์ง๋ง, ํด๋น ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฅ๋จ์ ์ด ์๋ก ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. ์ ํ๋, ์ค์๊ฐ์ฑ(์๋), ๊ฒฝ๋ํ, ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ, ํ์ต ๋ฐฉ๋ฒ, ์ฌ์ฉ์ฑ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ถ๋ถ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ์กด์ฌํ๋ค.
๋๋ฌธ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ํ์ด์ผํ ๋ฌธ์ ์ ํน์ฑ์ ํ์
ํ๊ณ ๊ทธ์ ์ ํฉํ ๋ฅ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฐพ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ์ด ํฌ์คํ
์์๋ ์ปดํจํฐ๋น์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ์ํ ๋ฅ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ์ ํ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์์ธ์ ์ดํด๋ณด๋ ค ํ๋ค.
๋ฌธ์ ์ ๋์ด๋
๋ฌธ์ ์ ๋์ด๋๋ ์ ์ ํ ๋ฅ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๋ฐ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ค. ์ฌ์ด ๋ฌธ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๋ณ๊ณ ๊ฐ๋จํ ์ํคํ ์ฒ๋ก ์ถฉ๋ถํ ์ ์๋ค. ๋ ์ ์ ์์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ฐ ํ์ํ๊ณ ๊ณผ์ ํฉ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์ ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ํด๋์ค ๊ฐ์๊ฐ ์ ์ ์ด๋ฏธ์ง ๋ถ๋ฅ๋ ๊ฐ์ฒด ๊ฒ์ถ ์์ ์ด ์ด์ ํด๋นํ๋ค.
ํ์ง๋ง ๋ ํฌ๊ณ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ต์ํ ResNet, DensNet๊ณผ ๊ฐ์ ๊น๊ฒ ์์ฌ์ง ์ํคํ ์ฒ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์กฐ๊ธ ๋ ๋ณต์กํ ํจํด์ ์บก์ฒํ๊ณ ์ ํ๋๋ฅผ ํฅ์์ํฌ ์ ์๋ค. 1000๊ฐ ์ด์์ ํด๋์ค๋ฅผ ๋ถ๋ฅํ๊ฑฐ๋ ํฌ๊ณ ์์ ๊ฐ์ฒด๋ฅผ ํจ๊ป ๊ฒ์ถํด์ผ ํ๋ ๊ฐ์ฒด ๊ฒ์ถ ๋ฌธ์ ๋ฑ์ด ์ด์ ํด๋นํ๋ค.
์ฌ์ค ํ์ค์ ์ธ ๋ฌธ์ ๋ค์ ๋์ด๋๋ ์ฝ์ง๋ง ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๊ณ , ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ๋ง์ง๋ง ๋์ด๋ ์์ฒด๊ฐ ์ด๋ ค์ด ๋ฌธ์ ๋ค๋ ์๋ค. ๋ํ ๋จ์ํ ์ด๋ ต๋ค ์ฝ๋ค๋ก ๋๋ ์ ์๋ ๋ฌธ์ ๋ค๋ ์๋ค. ์ด๋ค์ ์ฌ๋ฌ ์คํ์ ํตํด ๊ฐ์ฅ ์ ์ ํ ์์ค์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฐพ์์ผ ํ๋ค.
์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์ปดํจํ ๋ฆฌ์์ค
๋ฅ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ํ์ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์ปดํจํ ๋ฆฌ์์ค์ ์ํฅ๋ ๋ฐ๋๋ค. ๋ ๋ณต์กํ๊ณ ํฐ ์ํคํ ์ฒ๋ ํ์ต ๋ฐ ๋ฐฐํฌ๋ฅผ ์ํด ๋ ๋ง์ ์ปดํจํ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๊ฐ ํ์ํ๋ค. ๊ฐ๋ฒผ์ด ๋ฅ๋ฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ GPU 1~2๊ฐ๋ก๋ ํ์ต์ด ๊ฐ๋ฅํ์ง๋ง, ๋๊ท๋ชจ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ์ฐ 100๊ฐ ์ด์์ด ํ์ํ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋ค. ๋ฅ๋ฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐฐํฌํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์๋ฒ๋ ํ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋ฒ์์์ ๋ชจ๋ธ ์ธํผ๋ฐ์ค ์๋ ๋ํ ์ค์ํ๋ค. ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ์๋ฒ์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ฎ์๋ฐ ๊ณ์ฐ๋์ด ๋ง์ ๋ฅ๋ฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ธํผ๋ฐ์ค ์๋๊ฐ ๋๋ฌด ๋๋ ค์ง ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
์ ํ๋ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ MobileNet ๋๋ SqueezeNet๊ณผ ๊ฐ์ ๋ ๊ฐ๋ฒผ์ด ์ํคํ
์ฒ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ฑฐ๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฒฝ๋ํ ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ณ ๋ คํ ์ ์๋ค.
์ค์๊ฐ(Real-Time) ์ ์ฝ
์ค์๊ฐ ๊ฐ์ฒด ๊ฐ์ง ๋๋ ๋น๋์ค ๋ถ์๊ณผ ๊ฐ์ ์ผ๋ถ ์ปดํจํฐ ๋น์ ์์ฉ ํ๋ก๊ทธ๋จ์๋ ์ง์ฐ ์๊ฐ์ด ์งง์ ์์ธก์ด ํ์ํ๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์๋๊ฐ ์ค์ํ ์์๊ฐ ๋๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ SSD(Single-shot Detector) ๋ฐ YOLO(You Only Look Once) ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ๋๋ฅผ ์์์ํค์ง ์์ผ๋ฉด์ ์ค์๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ์ ๊ณตํ๋ฏ๋ก ์ธ๊ธฐ ์๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ์ ์๋์ ์ ๋ฐ๋ ๊ฐ์ ๊ท ํ์ ๋ฌ์ฑํ๊ธฐ ์ํด ์ต์ปค ์์ ๋ฐ ๊ธฐ๋ฅ ํผ๋ผ๋ฏธ๋์ ๊ฐ์ ๋ค์ํ ๊ธฐ์ ์ ์ฌ์ฉํ๋ค.
ํ๋ก์ ํธ์ ๋ชฉ์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ค์๊ฐ์ฑ์ด ํ์ํ์ง ์๋์ง๊ฐ ๋๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฅ๋ฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ ํ๊ธฐ ์ ์ ๊ผญ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ ๋ฌธ์ ์ด๋ค.
์์ ๋ณ ์๊ตฌ ์ฌํญ
์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ปดํจํฐ ๋น์ ์์ ์๋ ๊ณ ์ ํ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ด ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฌํ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ๋ง๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ํ์์ ์ด๋ค. ๊ฐ์ ๊ฐ์ฒด ๊ฒ์ถ ์์ ์ด๋๋ผ๋ ๊ต์ฅํ ์์ ๊ฐ์ฒด๋ฅผ ๊ฒ์ถํด์ผ ํ๋ค๊ฑฐ๋, ๋ง์ ์์ ์์ง์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ชจ์ผ๊ธฐ ํ๋ ์ํฉ์ด๋ผ๊ฑฐ๋, ์๋ฃ AI์ฒ๋ผ precision, recall์ด ์ค์ํ ๋ชจ๋ธ์ด ํ์ํ๋ค๊ฑฐ๋ ํ๋ ์๊ตฌ์ฌํญ์ด ์์ ์ ์๋ค.
์ด์ฒ๋ผ ์์
๋ณ ๋ค์ํ ์ธ๋ถ ์๊ตฌ์ฌํญ์ด ์์ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ์ ํ๋ ค๋ฉด ์์
์ ํน์ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ์ดํดํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค.
Transfer Learning & Pre-trained Model
๋๊ท๋ชจ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ pre-train๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ฉํ๋ transfer learning์ ์ปดํจํฐ ๋น์ ์์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ดํ์ด ๋์๋ค. ๋ง์ ๋ฅ๋ฌ๋ ํ๋ ์์ํฌ๋ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ก์ธ์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ฌ ๊ฐ๋ฐ์๊ฐ ํน์ ์ฌ์ฉ ์ฌ๋ก์ ๋ง๊ฒ ๋ชจ๋ธ์ fine-tuningํ ์ ์๋๋ก ํ๋ค. ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ํํ ๋ pre-train๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋์ง, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋น๋ฉดํ ์์
์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉํ ์ ์๋์ง ๊ณ ๋ คํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์๋นํ ๊ณ์ฐ ๋ฆฌ์์ค์ ๊ต์ก ์๊ฐ์ ์ ์ฝํ ์ ์๋ค.
๊ฐ์ฅ ์ข์ ๋ฐฉ๋ฒ์ pre-train๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ทธ๋๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ด๊ฑฐ๋, ์ฝ๊ฐ์ fine-tuning ์ ํตํด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฌผ๋ก ๋ง์ฒ๋ผ ์ฝ์ง๋ ์์ง๋ง. ๋๋ฌธ์ pre-train๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋์ง ์ฌ๋ถ๋ ๊ฝค ์ค์ํ ๋ฌธ์ ์ด๋ค. pre-train๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ๊ณตํ์ง ์์ผ๋ฉด ๋๊ท๋ชจ ํ์ต๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ฒ์๋ถํฐ ํ์ต์ ์งํํด์ผ ํ๋ ๋ถ๋ด์ด ์๋ค.
ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ๊ณผ ์ค๋ช ๊ฐ๋ฅ์ฑ
ํน์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์์๋ ๋ชจ๋ธ ์์ธก์ ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ๊ณผ ์ค๋ช
๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์ค์ํ๋ค. ๋ฅ๋ฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ธ๋ ๋ฐ์ค๋ก ๊ฐ์ฃผ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํน์ ์์ธก์ ์ํํ๋ ์ด์ ๋ฅผ ์ดํดํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค. ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์ฐ์ ์ด๋ผ๋ฉด decision tree, random forest ๋๋ SVM(Support Vector Machine)๊ณผ ๊ฐ์ ๋จธ์ ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ธฐ์กด์ ์ปดํจํฐ ๋น์ ๊ธฐ์ ๊ณผ ํจ๊ป ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ค๋ช
๊ฐ๋ฅํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป์ ์ ์๋ค. ๋๋ explainable AI ๊ด์ ์ ์ ๊ทผ๋ฐฉ๋ฒ์ด ํ์ํ๋ค.
์๋ฃ์ฒ๋ผ ์ฌ๋์ ์๋ช ๊ณผ ์ง๊ฒฐ๋ ๋ฌธ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ AI ๋ชจ๋ธ์ ์ค๋ช ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๊ฝค ์ค์ํ๋ค.
์ปดํจํฐ๋น์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์ ์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ๋ฅ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ํํ๋ ค๋ฉด ํ์ด์ผํ ๋ฌธ์ ์ ๋์ด๋, ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค, ์ค์๊ฐ ์ ์ฝ, ์์ ๋ณ ์๊ตฌ ์ฌํญ, ์ ์ด ํ์ต ๊ธฐํ ๋ฐ ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ค์ํ ์์๋ฅผ ์ ์คํ๊ฒ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ค. ๋ค์ํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฐ์ ๊ณผ ํ๊ณ๋ฅผ ์ดํดํ๋ฉด ๊ฐ๋ฐ์๊ฐ ์ ๋ณด์ ์ ๊ฐํ ๊ฒฐ์ ์ ๋ด๋ฆฌ๊ณ ์ปดํจํฐ ๋น์ ์์คํ ์์ ์ต์ ์ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์ ํ์ฑ์ ๋ณด์ฅํ ์ ์๋ค. ์ด ๋ถ์ผ๊ฐ ๊ณ์ ๋ฐ์ ํจ์ ๋ฐ๋ผ ํน์ ์ฌ์ฉ ์ฌ๋ก์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ํํ๋ ๋ฐ ์ต์ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ๋ฐ์ ์ ๋ฐ๋ผ๊ฐ๋ ๊ฒ ๋ํ ์ค์ํ๋ค.